Otwarcie plenerowej wystawy IPN „TU rodziła się Solidarność” – Starachowice – 21 lipca 2020 r., godz. 12.00 – Skwer podporucznika Zdzisława Rachtana „Halnego” w Starachowicach.
Starachowice jako jedno z trzech miast województwa świętokrzyskiego znalazło się na szlaku wystawy „TU rodziła się Solidarność”. Ekspozycja zostanie zaprezentowana 21 lipca na Placu pod Skałkami (Skwer podporucznika Zdzisława Rachtana „Halnego”) w Starachowicach. Plenerowa wystawa, którą będzie można oglądać przez trzy tygodnie prezentuje materiały ze zbiorów IPN oraz pozyskane od osób prywatnych. Składa się z części ogólnopolskiej oraz części regionalnych i lokalnych.
Cykl wystaw regionalnych skoordynowanych jako „Białoczerowny szlak: Tu rodziła się Solidarność” jest jednym z elementów świętowania przez IPN 40. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”. Wystawa zostanie zaprezentowana w 53 miejsca w kraju.
Ekspozycja „TU rodziła się solidarność” prezentuje w ujęciu ogólnopolskim oraz regionalnym masowy bunt polskich robotników, który rozpoczął się latem 1980 r. W woj. kieleckim w lipcu 1980 r. zastrajkowali pracownicy trzech zakładów pracy, w sumie 170 osób, a w początkach sierpnia protesty odbyły się w Końskich i Ostrowcu Świętokrzyskim. Kilkaset osób uczestniczyło w trzeciej dekadzie sierpnia w strajkach w Skarżysku-Kamiennej i Starachowicach. Przełomowe znaczenie dla rozwoju wydarzeń miały dwa strajki w Fabryce Łożysk Tocznych „Iska” w Kielcach: 29-30 sierpnia oraz 11-18 września 1980 r. We wrześniu 1980 r. fala strajkowa, z udziałem kilkunastu zakładów pracy, objęła Kielce. Powstał najsilniejszy ośrodek organizacyjny nowego ruchu związkowego. Strajki objęły także Końskie i Starachowice. Do mniejszych akcji protestacyjnych doszło ponadto w Busku Zdroju, Dyminach i Białogonie, Jędrzejowie, Skarżysku-Kamiennej, Ostrowcu Świętokrzyskim i Włoszczowie. Od lipca do września 1980 r. w woj. kieleckim zastrajkowało ok. 30 tys. osób.
Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie. W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie. „Solidarność” była owocem marzeń, cierpień i działań Polaków od Żołnierzy Wyklętych przez konspirację młodzieżową 1949-56 po uczestników „polskich miesięcy”: Czerwiec ’56, Millenium ‘66, Marzec ’68, Grudzień ’70, Czerwiec ’76. Nieocenione znaczenie przy powstaniu „Solidarności” z jej pokojowym charakterem miała również działalność Kościoła pod przywództwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, co zaowocowało także pontyfikatem Jana Pawła II i jego pierwszą pielgrzymką do Polski w 1979 r.
Polska „Solidarność” była 1980 r. iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiemu imperium oraz uzależnionych komunistycznych państw na czterech kontynentach. Przebudowie uległ świat ukształtowany przez „zimną wojnę” po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez “Solidarność” stało 2 się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.
W uroczystości otwarcia wystawy wezmą udział: zastępca naczelnika Delegatury IPN w Kielcach, Patrycja Zatorska, kierownik Referatu Badań Historycznych IPN w Kielcach, dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki, Prezydent Miasta Starachowice, Marek Materek oraz przewodniczący Zarząd Regionu Świętokrzyskiego NSZZ “Solidarność” Waldemar Bartosz. Ekspozycja pozostanie w Starachowicach do 13 sierpnia 2020 r., a od 31 sierpnia będzie prezentowana w Kielcach.